Geen categorie

Eveline Aendekerk: “Jullie missie is relevanter dan ooit”

Eveline Aendekerk: “Jullie missie is relevanter dan ooit”

Als kind was Eveline Aendekerk in tranen toen ze na één dag op de basisschool nog niet kon lezen. Nu is de directeur van het CPNB dag in dag uit bezig om de leeslust onder Nederlanders aan te jagen. Toen we haar vroegen of ze lid van ons Comité van Aanbeveling wilde worden, zei ze volmondig ja. “De Culturele Apotheek zoekt potentiële lezers actief op, dat is zo mooi. Net als de boodschap dat lezen je leven letterlijk kan verbeteren.” Alleen al omdat je daardoor met andermans waarheden in aanraking komt. “Lezen is urgenter dan ooit.” Een kennismaking.

De liefde voor lezen zat er bij Eveline Aendekerk als van jongs af aan in. “Als kind al had ik een enorme obsessie met lezen. Mijn moeder was zelf altijd aan het lezen, dat zal het hebben getriggerd. Toen ik nog niet naar de kleuterschool ging, moest mijn moeder woorden opschrijven en die hing ik dan boven mijn bed. Toen ik eindelijk naar de eerste klas mocht – wat je nu groep 3 noemt – dacht ik: nú leer ik echt lezen. Na de eerste dag op de grote school was ik in tranen, want ik kon nog steeds niet lezen. Toen ik het eenmaal kon, een paar maanden later, was ik helemaal begeesterd."

Het echte leven
Die begeestering is nooit verdwenen. “Als puber hielp het me het voor mij saaie bestaan in Limburg te kunnen ontvluchten. Op zolder had ik een leesstoel staan, en daar las ik Wuthering Heights, Van de koele meren des doods, Campert, Turks Fruit. Fantastisch, dat wilde ik ook! Ik kon niet wachten om naar Amsterdam te verhuizen en het echte leven te gaan leven. Even speelde ik met de gedachte de bibliotheekopleiding te gaan doen, maar het waren de economisch zware jaren 80. Ik koos een studie waar je geld mee zou kunnen gaan verdienen: bedrijfskunde aan de VU. Maar toen een aantal banen later in 2018 het directeurschap van de CPNB op mijn pad kwam, viel alles op z’n plek.”

Nederlandse leescultuur
Sinds 2018 geeft Aendekerk leiding aan de Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek, zoals de CPNB voluit heet. Bekende CPNB-activiteiten zijn onder meer de Boekenweek en de Kinderboekenweek, de Heel Nederland Leest-campagne en de Nationale Voorleesdagen. “Als CPNB wakkeren wij de leeslust aan, en dat doen met alles wat we kunnen. We stimuleren het kopen en lezen van boeken en werken aan het imago van lezen. Dat doen we omdat we voor de uitgevers in Nederland werken, maar ook omdat we ervan overtuigd zijn dat lezen je leven verrijkt.”

Een uitdaging is dat Nederland niet een hele grote leescultuur heeft, meent Aendekerk. “Nederlanders kopen en lenen gemiddeld ruim 5 boeken per jaar. In Duitsland is dat het dubbele! En lezen moet steeds meer concurreren met andere vormen van vrijetijdsbesteding. Vroeger was het simpel, je had buiten spelen en binnen spelen, of lezen. Nu is er veel meer afleiding, ook voor volwassenen.  Daarom wil ik alle initiatieven die de leeslust bevorderen koesteren en steunen. Al die discussies over of je nou wel of niet voor audioboeken moet zijn of niet, of iets nou wel of geen literatuur is, of je nou de boekhandel moet promoten of de bieb: je moet het gewoon allemaal doen. Mijn streven is iedereen 1 boek per maand laten lezen.”

Audioboeken, Minecraft, NS…
Voor Aendekerk is dit ook reden om als CPNB met ‘ongebruikelijke partijen’ samen te werken. “Met TUI, met Minecraft, met de NS: alles wat het imago van boeken versterkt en laat zien dat het van deze tijd is. Dat kinderen en jongeren andere associaties met lezen geeft dan ‘saai’ of ‘schoolverplichting’. Je moet aansluiten bij de lezer: waar zit ‘ie, wat zoekt ‘ie? De mensen die in boekhandel komen, die heb je al. Maar hoe leidt je andere mensen daarnaartoe? Je moet daar zijn waar die potentiele lezer zit. En dat is precies wat ik zo mooi vind aan de Culturele Apotheek. Want potentiële lezers opzoeken, dat is wat jullie doen met Boeken op Recept en met het samenlezen. En jullie boodschap dat lezen niet alleen gewoon leuk is, maar dat het ook letterlijk je leven kan verbeteren, die is leuk en sterk.” ‘Uniek’ noemt Aendekerk ook hoe de Culturele Apotheek op sommige samenleesplekken mensen die wat kwetsbaarder zijn de kracht van literatuur laat ervaren. “De maatschappelijke missie die daarachter zit, die vind ik echt mooi.”

Urgente missie
“Jullie missie is relevanter dan ooit”, benadrukt Aendekerk. “Als je ziet waar we ons nu bevinden, in een wereld vol polarisatie en onbegrip vergeleken met 20 jaar geleden, dan is het zo belangrijker dat we elkaars werelden leren kennen. Dat we door sociale media zo in onze eigen bubbel opgesloten raken, dat is de pest van deze tijd. Het is zaak dat we elkaars waarheden ook horen, in aanraking komen met andere gezichtsvelden. Dat maakt lezen urgenter dan ooit.”

by admin

28 mei: Warme Leesavond met Ianthe Mosselman

Warme leesavonden in ons Amsterdamse Leeshuis

In 2024 organiseren we elke laatste dinsdag van de maand een intieme leesavond in het Leeshuis van de Tolhuistuin. Er zijn mooie teksten die we samen gaan lezen, er is een schrijver met wie we in gesprek gaan en er is warme soep van Tuindorp Delicious. De schrijvers die aanschuiven hebben op de een of andere manier een link met Amsterdam Noord en houden zich bezig met wat literatuur zoal kan betekenen voor mensen in allerlei situaties.

Dinsdag 28 mei - Ianthe Mosselman
De volgende warme lezer in deze reeks is Noordeling Ianthe Mosselman. Ianthe studeerde Nederlandse taal en cultuur en Comparatieve Neerlandistiek. Haar essay Het einde van de brief werd genomineerd voor de Joost Zwagerman Essayprijs (2018). Mosselman werkt bij De Balie en in 2022 verscheen haar debuut Al die liefde en woede.

Tijd: van 19.00 tot 21.00 uur
Locatie & route: Leeshuis, Tolhuis 4 in Amsterdam Noord: Route Leeshuis - Tolhuisweg 4, 1031 CL Amsterdam
Aanmelding: via de website van de Tolhuistuin

Toegang is gratis. Aanmelden is nodig vanwege de beperkte ruimte.

Zie voor het hele programma www.cultureleapotheek.nl/warmeleesavond 

Foto: Tammy van Nerum

by Suzanne

25 & 26 november: Culturele Apotheek op festival Explore the North

Dwaal van 24 tot en met 26 november tijdens festival Explore the North door de Leeuwarder binnenstad voor een weekend vol onontdekte kunst. Je ziet woordkunstenaars, performances, literaire popshows, muzikale pioniers en nog veel meer op bijzondere locaties in het oude centrum. In samenwerking met Leeuwarden City of Literature zijn wij erbij met een aantal samenlees-sessies en spreekuren 'boeken op recept'.

Samenlees-sessies met schrijvers

Je kunt heel wat schrijvers en dichters zien en horen tijdens Explore the North. Ze razen voorbij op de podia en ja hallo, waar ging dat nou eigenlijk over? Wil jij je even rustig een uurtje verder verdiepen in hun werk? Of gewoon eens goed een stuk tekst uitpluizen, weten hoe dat moet? Met een compact groepje duik je ter plekke in mooie fragmenten en gedichten. Onder leiding van een leesbegeleider praat je met elkaar over wat de teksten zoal oproepen: Wat staat er precies? Wat doet dat met je? Herken je het? En helemaal leuk, de schrijvers schuiven zelf ook bij de sessies aan dus alle gelegenheid om er met hen over door te praten. Er is geen voorbereiding nodig.

Wanneer?

• Za. 25 nov. 14:00-15:00 uur - met Tiemen Hiemstra
• Za. 25 nov. 17:30-18:30 uur - met Juhani Karila
• Zo. 26 nov. 14:00-15:00 uur - met Anne-Goaitske Breteler
• Zo. 26 nov. 16:00-17:00 uur: we lezen teksten van Walt Whitman, met Preston Losack

Er is beperkt plek: schrijf je in via de website van Explore the North of tijdens het festival in de Stadskas.

Waar? De sessies vinden plaats in het prachtige Jugendstil-gebouw De Utrecht, Tweebaksmarkt 48.

Inloopspreekuren Boeken op recept

Valt de nietigheid van het bestaan je wel eens zwaar? Heb je last van een Calimero-complex, of juist van het ‘red-de-wereld’-syndroom? Van eindigheidsverdriet of na-mij-de-zondvloed-gedachten? Leeuwarden City of Literature en de Culturele Apotheek bieden verlichting bij deze en andere alledaagse kwalen! Kom naar het inloopspreekuur in de Stadskas voor een kort doch indringend consult en stort je hart uit. Dan ontvang je ter plekke een hoogstpersoonlijk boekenrecept op maat, inclusief de juiste dosering, het beste tijdstip van inname en eventuele bijwerkingen.

Wanneer? Za. 25 & zo. 26 november, 15:00-17:00 uur
Waar? De Stadskas

by admin

Resultaten 2022

Jaarverslag 2022

Een groei van 19 naar 36 samenleesgroepen, die samen meer dan 450 samenleessessies organiseerden. Een prachtige studiemiddag over literatuur en dementie. Een nieuwe Literaire lessen-workshop over veerkracht. En een Engelstalige werkcollegereeks samenlezen voor studenten van het University College Utrecht. Zo maar een greep uit de vele hoogtepunten van 2022 voor de Culturele Apotheek. Lees er meer over in ons CA Jaarverslag 2022 DEF - inhoud.

by admin

Samenlezen biedt ouderen betekenisvol contact

“Zo’n uurtje samenlezen doet me erg goed. Je hoort verhalen en je kunt zelf ook iets kwijt” – Rita

Samenlezen is een laagdrempelige activiteit die ouderen - waaronder ouderen die leven met dementie - plezier geeft in hun leven en betekenisvol contact biedt. Deze leuke en leerzame activiteit prikkelt de fantasie en brengt mensen op een bijzondere manier bij elkaar. Dat blijkt een goede remedie tegen alleen zijn en gevoelens van eenzaamheid. Tijdens de Week tegen Eenzaamheid starten er nieuwe samenleesgroepen op diverse locaties. 

'Dan praat ik weer eventjes echt met iemand'
Truus las in het coronavoorjaar van 2021 mee met een samenleesgroep per telefoon. Ze vertelt: "Ik vond het heel spannend met het samenlezen op afstand te beginnen, want ik wist niet wat het precies was. Maar toen ik het eenmaal had meegemaakt, zag ik er elke week erg naar uit. Ik wist: dan praat ik weer eventjes echt met iemand. Dat vond ik een fijn vooruitzicht. Ik heb best veel contact met m’n familie, maar soms zit ik hele dagen alleen. Het samenlezen brak echt heerlijk de dag.”

Wereldliteratuur
Tijdens de samenleesbijeenkomsten worden zorgvuldig geselecteerde teksten uit de wereldliteratuur gezamenlijk hardop gelezen: passages uit romans, korte verhalen en gedichten. Een vrijwilliger van de Culturele Apotheek begeleidt het gesprek en laat de deelnemers reflecteren op de teksten: Wat zeggen de woorden? Wat doen ze met je? Raakt de tekst je? Herken je iets? Herinneringen, associaties, emoties en filosofische gedachten passeren de revue en zorgen voor de mooiste gesprekken.

'Iedereen komt los, iedereen praat'
Dina doet elke week mee met samenlezen bij een dagbestedingslocatie in Amsterdam Nieuw-West. Ze zegt: "Thuis zit je lekker. Je hebt er alles wat te verlangen is, behalve het gezelschap van mensen. Alleen zijn is moeilijk. Als je te veel alleen zit, raak je geïsoleerd. Je verliest een deel van je gedachten, want die kan je niet verder denken in je eentje. Daar heb je anderen voor nodig. Daarom is het samenlezen zo fijn. Die teksten die we lezen, daar halen we ontzettend veel uit. Iedereen komt los, iedereen praat. Als je samenleest, verliest niemand zijn geheugen.”

Engels onderzoek
Ook volgens het Centre for Research into Reading, Literature and Society (CIRLS) van de Universiteit van Liverpool – dat al jarenlang onderzoek doet naar de effecten van groepsgewijs samenlezen (shared reading) – hebben samenleesgroepen een positieve impact op mensen die om wat voor reden dan ook in een sociaal isolement verkeren. In het Britse onderzoek gaf 73% van de respondenten aan dat zij door het samenlezen meer sociale interactie in hun leven ervaren [1]. De Liverpoolse wetenschappers omschrijven de effecten van het samenlezen als ‘een ongeprogrammeerde therapeutische interventie’ die mensen nieuwe energie en levensvreugde kan geven. De in Engeland ontwikkelde en beproefde methodiek van samenlezen haalt het maximale uit een literaire tekst. De socratische gesprekstechnieken leiden tot waardevolle interacties, waarin ruimte is voor ieders inbreng. Alle leesbegeleiders van de Culturele Apotheek zijn getraind in deze methodiek.

Nieuwe groepen in Week tegen Eenzaamheid
In steeds meer gemeentes gaan samenleesgroepen van start. Tijdens de Week tegen Eenzaamheid starten er nieuwe groepen in Bergen (NH), Utrecht Leidsche Rijn, Bleiswijk en Rotterdam. Verder zijn er al samenleesgroepen bibliotheken, buurthuizen, zorginstellingen en Odensehuizen in Amstelveen, Amsterdam, Bloemendaal, Groningen, Haarlem, Overveen, Utrecht en Rotterdam (Samenleesgroepen Rotterdam najaar 2022). Je kunt ook iedere vrijdag online meedoen.

Meer weten? Mail naar vraag@cultureleapotheek.nl

Denk je dat een samenleesgroep interessant is voor jullie (zorg)locatie? Vraag dan onze brochure aan via Samenlezen in de zorg - Culturele Apotheek

[1] What Literature Can Do: An investigation into the effectiveness of Shared Reading as a whole population health intervention, 2016. Ph. Davis (CRILS), F. Magee (CRILS) et al.

by admin