Werkzame stoffen testen
De komende maanden houden we op verschillende plaatsen spreekuur: bijvoorbeeld tijdens Festival Mundial in Tilburg. Daar gaan we natuurlijk doen waar we inmiddels goed in zijn: alledaagse levenskwalen te lijf gaan met literaire antibiotica. Met wellicht wel een nieuwe toevoeging aan de behandeling: het ter plekke voorlezen van heilzame fragmenten.
We kwamen op dat idee toen we werden gevraagd om in een radio-interview te komen vertellen welke boeken wijzelf nu zoal innamen om onze eigen muizenissen te verhelpen, en om ter illustratie ook fragmenten daaruit voor te lezen. Dat gesnuffel in ons eigen literaire medicijnkastje was een feest, en bovendien gaf het onszelf nog beter inzicht in de werkzame stoffen van onze favoriete pillen. Misschien kunnen we zo sommige patiënten nog beter helpen, bedachten we. Daarom gaan we wat experimenteren met het voorlezen van fragmenten meteen in de spreekkamer, om de werkzaamheid van bepaalde medicatie direct te testen.
We begonnen ermee tijdens een heel bijzonder spreekuur dat we hielden in de Nacht van de Vluchteling, waar we de wandelaars bijstonden en moed inspraken met fragmenten uit verhalen van en over vluchtelingen.
Opwekkende citaten tijdens Nacht van de Vluchteling
'Het is een geluk dat het vandaag niet waait. Eigenaardig, op de een of andere manier heb je altijd het gevoel dat je geluk hebt, dat de een of andere toevalligheid, hoe nietig ook, je op de rand van de afgrond tegenhoudt en je laat leven. Het regent, maar het waait niet.' (Uit: Is dit een mens van Primo Levi)
Van 29 op 30 mei was het de Nacht van de Vluchteling: een 40 kilometer lange sponsorloop waarbij de deelnemers in het holst van de nacht van Rotterdam naar Den Haag wandelen om geld in te zamelen voor noodhulp aan de slachtoffers van de grootste humanitaire crisis van dit moment: Syrië.
Onze apothekers stonden deze nacht de lopers bij met oppeppende, bemoedigende en zalvende citaten en fragmenten uit de vluchtelingenliteratuur. Op radio 2 lazen we in het holst van de nacht het gedicht 'Enkele mensen' van de Poolse Wisława Szymborska voor. Dat kun je HIER terugluisteren. Een fotoverslag is er ook.
Er liep een record aantal deelnemers mee dit jaar, maar sponsoren kan nog steeds! Kijk op: http://nachtvandevluchteling.nl/sponsor
De Super Bibliothecaris breekt door!
ProBiblio heeft een groeiend netwerk van Super Bibliothecarissen. Met professionele en persoonlijke kennis van literatuur, cultuur en wetenschap maken zij verbindingen met mensen van alle leeftijden op de gastvrije bibliotheekvloer en promoten zo alle vormen van lezen.
De Culturele Apotheek is gevraagd om de themabijeenkomst op 22 mei voor en over Super Bibliothecarissen te begeleiden. Aan de hand van literatuur gaan we nadenken over wat de Super Bibliothecaris nodig heeft om door te breken! Uiteraard zorgen wij voor passende literaire medicatie om .
Ook behoefte aan specialistische apothekershulp voor uw teamdag of bijeenkomst, in welke vorm dan ook – uitgekristalliseerd, proefdiervrij, anti-allergeen? Laat het weten via vraag@cultureleapotheek.nl en wij nemen contact op.
De apothekers in De Telegraaf
Afgelopen week stonden we in De Telegraaf. We vertelden in het interview voor welke kwalen mensen zoal bij ons terecht kunnen, hoe we tot de juiste literaire medicatie komen en waarom wij denken dat literatuur toch zo heilzaam is. Het leverde al heel veel leuke reacties op.
Samen lezen bevordert de gezondheid
De Culturele Apotheek wil een aantal 'samenleesgroepen' starten: kleine groepen - in eerste instantie voor ouderen - waarin we samen hardop een tekst lezen om daarna te bespreken wat de tekst voor gevoelens, ervaringen, herinneringen oproept. In verschillende landen bestaan al dit soort groepen, waarin niet samen wordt gelezen om een literaire tekst te begrijpen, maar om te reflecteren op je eigen leven.
Zo organiseert The Reader Organisation al een tijd leesgroepen voor uiteenlopende mensen, ouderen met dementie, verslaafden, gevangenen, mensen met een depressie. Het blijkt dat de activiteit van het – samen – lezen en de mogelijkheid die dit biedt voor het bespreekbaar maken van gevoelens, enorm heilzaam is. Professor Philip Davis van het Centre for Research into Reading, Information and Linguistic Systems (CRILS) onderzoekt voor The Reader Organisation wat de deelname aan literaire leesgroepen voor invloed heeft op mensen. Lees meer op http://www.thereader.org.uk/what-we-do-and-why/research.aspx
Interesse in onze samenleesgroepen of meer weten? Stuur een e-mail naar vraag@cultureleapotheek.nl en wij nemen contact met je op.
Boekentips bij reisleed #10. Last van angst voor het onbekende?
Tijdens de boekenweek schrijven we iedere dag een literair medicijn voor bij veelvoorkomende reiskwalen.
#10 Last van angst voor het onbekende?
Droomt u van avonturen in verre oorden, maar wordt u zenuwachtig bij de gedachte uw vertrouwde omgeving en dagelijkse gewoontes achter te laten? Voelt u zich ongemakkelijk als u mensen niet kunt verstaan? Krijgt u het spaans benauwd als u iets voorgeschoteld krijgt waarvan u de geur niet herkent? Er is maar een remedie: sluit uw ogen, denk niet verder na, spring in het diepe en ga op reis! Om te ervaren in welke wonderlijke werelden je verzeilt kunt raken als je nieuwsgierigheid het wint van je angst, leest u eerst de klassieker Alice in Wonderland van Lewis Carroll. Met de pageturner Nachtlicht - over een eenzame vuurtorenwachter op Antarctica - van Albert Sanchez Pinol reist u vervolgens verder de diepte in. Waar kom je terecht als je enige gezelschap blauwe zeemonsters zijn? Doodeng? Ja! Maar o zo fascinerend. Als u Nachtlicht aan kunt, bent u klaar om de wijde wereld in te trekken. Wij wensen u veel reisplezier.
#9 Last van gejengel en gedoe op de achterbank?
Bent u een reiziger met aanhang? Leuke aanhang, maar lang niet zo geïnspireerd door het reizen als u? Niet geïnteresseerd in het landschap dat voorbijtrekt terwijl u kilometers vreet op de snelweg? Ofwel: heeft u last van gejengel op de achterbank? Van ruzietjes over en weer, geduw en getrek, gesar en getreiter? Ho, stop! Veiligheid voor alles. Bemoei u er niet mee, maar hou de ogen op de weg! En stop gauw een luisterboek in de cd-speler. Iets waar niet alleen zij van kalmeren en genieten, maar u ook. De GVR van Roald Dahl bijvoorbeeld, meesterlijk ingesproken door Jan Meng. Of Brief voor de koning van Tonke Dragt, dat prachtige sprookje over de strijd tegen het kwaad. De auto zoemt, het landschap zoeft, en u kunt zich lekker overgeven aan een mooi verhaal. Leve het reizen met aanhang.
#8 Last van een gemiste aansluiting?
Moet je uren op het vliegveld wachten omdat je je vlucht hebt gemist? Is de volgende aansluiting pas over een of twee dagen en ben je ondergebracht in een vreselijk hotel op de luchthaven? Heeft de bus je gedropt bij een vage bushalte in the middle of nowhere en komt er slechts twee keer per dag een volgende? Grijp je kans! Dit is het uitgelezen moment om je volledig op een dikke pil te storten. Verdwijn bijvoorbeeld in een heel andere wereld met Haruki Murakami’s iq84. Of lees eindelijk Ayn Rand’s De eeuwige bron, waarin de esthetiek centraal staat en je, eenmaal op de plek van bestemming, de architectonische wonderen om je heen in een heel ander licht zult zien. Moet je echt lang wachten, laat je dan bijna 1000 pagina’s lang door Michael Fabers Lelieblank, scharlakenrood meenemen naar de krochten van het negentiende-eeuwse Londen. Maar let op: zorg wel dat je niet te zeer wordt opgeslokt en de kans loopt dat je opnieuw je vlucht of je aansluiting mist!
#7 Last van overprikkeling?
Kan het reizende hoofd de vele indrukken nauwelijks nog verwerken? Ga je bijna overgeven bij het betreden van het Louvre of Uffizi, terwijl je toch al maanden had uitgezien naar het bezoek aan deze kunsttempel? Ga dan terug naar je hotel en lees een kalmerend boek. Oblomov van de Russische schrijver Ivan Gontsjarov bijvoorbeeld, over een ultieme luiaard. Oblomov doet niets liever dan in bed liggen. Af en toe een kers eten. En de rest van de dag in ledigheid doorbrengen. Je zult zien, na afloop kun je het leven weer aan. En ben je al gelukkig met een drankje op het terras om de hoek. Dat museum kan altijd nog. Later. Ooit. Of anders niet.
#6 Last van thuiskomen?
Met dikke tegenzin teruggekomen van een prachtreis? Had je nog wel MAANDEN weg willen blijven en tikt het klokje je thuis veel te monotoon? Tijd voor een reality check! Nestel je in je favoriete stoel en begin aan Yoga for people who can’t be bothered to do it van de Brit Geoff Dyer. Een hilarische en ook ontroerende verzameling autobiografische reisverhalen, maar dan anders. Dyer strijkt neer op bijzondere plekken en reist van aantrekkelijk oord naar aantrekkelijk oord. Rome, Cambodja, het Burning Man Festival in een Amerikaanse woestijn: het kan niet op. Maar voldoening of ultiem geluk brengt het hem niet. Waarom niet? Omdat de beleving van de plek nu eenmaal sterk afhankelijk is van je eigen humeur en gevoelens (en die van de andere mensen die je zoal tegenkomt). En die worden er door langdurig reizen niet per definitie beter op. Of zoals Dyer het zegt: “I felt I could no longer take the roller-coaster of emotions of travel, its surges of exaltation, its troughs of despondency, it’s large stretches of boredom and inconvenience.” Ja, reizen brengt inzicht, maar ontsnappen aan jezelf, anderen en verveling kun je als puntje bij paaltje komt ook al reizend niet.
#5 Heimweeklant?
Blijf gewoon thuis en hou een staycation met een stapel boeken die zich afspelen in exotische oorden! Trek je korte broek aan, ga op het balkon of in je tuin zitten en verdwijn in een onbekende wereld zonder dat je de deur uit hoeft. Met de volgende titels kun je van alle continenten proeven.
- Reis naar Nieuw-Zeeland met De golvendanser van Adam Armstrong
- Bezoek het India van Arundhati Roy met De God van kleine dingen
- Koel af in IJsland met Aan de voet van de gletsjer van Halldor Laxness
- Lift door de Verenigde Staten met Cowgirls zijn ook niet van beton van Tom Robbins
- Leer Japan kennen met Sneeuwland van Yasunari Kawabata
- Trek rond in Trinidad met Is just a Movie van Earl Lovelace
- Verplaats jezelf naar Botswana met Het beste dames detectivebureau, de hilarische serie van Alexander McCall Smith
- Of doe de hele wereld in een paar dagen met U.Z.V.S.V.O.B. (U zult versteld staan van onze beweeglijkheid) van Dave Eggers
#4 De hele wereld al gezien?
Raak je verveeld bij de gedachte om weer door de jungle te trekken? Heb je al op een kameel door de woestijn gereden? Klinkt een reis op de Trans-Siberische spoorlijn je onmogelijk saai in de oren? Dan is het waarschijnlijk tijd voor nieuwe werelden die je nog nooit hebt verkend. Lees bijvoorbeeld Het Transgalactisch Liftershandboek van Douglas Adams en ontdek al liftend met Arthur Dent wat er buiten onze eigen dampkring te beleven valt. Reis door de tijd met Wolkenatlas van David Mitchell. Of duik in De hobbit van J.J.R Tolkien en ga met Bilbo mee op avontuur door Midden-Aarde.
#3 Last van reisangst?
Breekt het zweet je uit als je aan vliegen denkt? Krijg je hartkloppingen bij het idee dat je de Albert Heijn, Hema of Kruidvat zult moeten missen? Of dat je mogelijk een sta-WC zult moeten bezoeken? Lees dan Reisoefeningen van Ingmar Heytze. Over reisangst gesproken. Jarenlang ging hij hyperventileren bij elke stap die hij buiten zijn vertrouwde Utrecht zette. Manmoedig probeert hij zich van zijn reisangst te ontdoen door met een motorfiets steeds grotere cirkels om Utrecht heen te rijden. Na afloop ben je blij dat je zelf fluitend naar Schiermonnikoog of het Limburgse heuvelland afreist. Of met de trein met gemak helemaal tot in Zuid-Spanje kan komen.
#2 Last van overmatige reislust?
Ben je net terug van een reis maar kun je niet wachten tot de volgende vakantie weer begint? Word je onrustig bij de gedachte dat je de komende weken THUIS door moet brengen? Surf je nachten lang op internet op zoek naar goedkope tickets? Lees dan De kunst van het reizen van Alain de Botton en neem de tijd om je af te vragen waar al dat reizen goed voor is. Waarom reizen we eigenlijk? Wat levert het ons op? En is het ons te doen om het reizen of om het bereiken van de bestemming? Als je dit boek uit hebt, heb je geleerd hoe te reizen in je eigen kamer of in je eigen hoofd. Wel zo gemakkelijk als je even geen vakantie hebt.
#1 Last van bestemmingsstress?
Vind je het moeilijk om te kiezen waar je je kostbare vakantiedagen dit jaar gaat besteden? Wil je deze zomer eens niet net als de rest van de straat naar de Franse camping? Kies dan voor de plekken waar jouw lievelingsschrijvers inspiratie opdeden. Wat dacht je van IJsland waar Jules Verne op het idee kwam voor Naar het middelpunt der Aarde. Liever wat meer zon op je bol? Reis naar Cuba waar Ernest Hemingway De oude man en de zee naar een lokale visser modelleerde. Of – dichter bij huis - volg de voetsporen van Adriaan van Dis door het Parijs uit De wandelaar.
Onderzoek: wat voor boeken leest u graag?
Emy Koopman doet onderzoek naar leesvoorkeuren. Als boekenworm en als promovenda aan de Erasmus Universiteit is zij benieuwd waarom sommige mensen graag treurige verhalen lezen, terwijl anderen liever een spannend of humoristisch boek van de plank pakken. Wat voor boeken leest u graag en waarom? Als u een kwartiertje over heeft, vul dan vooral deze vragenlijst over leesvoorkeuren in! Meer informatie over het onderzoek van Emy is hier te vinden: http://www.eshcc.eur.nl/koopman/
Langdurige effecten van het lezen van een boek
Dat lezen gezond is, dachten we al en er is steeds meer onderzoek dat dit ondersteunt. Uit nieuw onderzoek blijkt nu dat de positieve effecten van het lezen van een goed boek ook nadat je het verhaal uit hebt nog minstens enkele dagen doorwerken. Het gaat dan vooral om het vergroten van je inlevingsvermogen, wat zichtbaar wordt in neurale veranderingen in het brein. Gregory Berns, leider van het onderzoek zegt in een artikel op de website Must Reads: “We wisten al dat het lezen van een goed verhaal je figuurlijk in iemand anders schoenen kan doen laten staan, nu zien we dat zoiets ook biologisch kan gebeuren.”
14 december: spreekuur in 100-jarige bibliotheek Helmond
Op zaterdag 14 december bestaat bibliotheek Helmond Peel 100 (!) jaar. Een respectabele leeftijd waarbij wat extra zorg en aandacht geen overbodige luxe is. Met veel plezier strijken we daarom voor de tweede keer dit jaar hier neer met onze mobiele apotheek, om boekenrecepten uit te schrijven aan oud & jong.
Wanneer? Zaterdag 14 december 2013
Hoe laat? Van 13.00 tot 15.00 uur
Waar? Watermolenwal 11 in Helmond
Meer informatie nodig? Kijk op http://bibliotheekhelmondpeel.nl/
Toegang is gratis
Genieten bij voorleeslunch voor ouderen
Dinsdag 1 oktober was het Internationale Dag van de Ouderen. Die dag werden er vanwege het Jaar van het Voorlezen in zorgcentra door het hele land voorleeslunches georganiseerd. De Culturele Apotheek mocht - al zijn de apothekers nog niet zo erg oud - bij zo'n lunch aanschuiven. In Buitenveldert las televisiepresentator Merel Westrik voor aan een groepje ouderen die een of meerdere dagen per week naar een dagvoorziening van Puur Zuid komen. Sommigen omdat ze geïsoleerd zijn geraakt en het fijn vinden om onder de mensen te zijn. Anderen omdat ze niet meer goed voor zichzelf kunnen zorgen, vaak door een lichte of zwaardere vorm van dementie. Westrik schoof aan een lange koffietafel aan, en las een tiental korte verhalen voor uit Heimwee naar Nederland van Martin Bril. Dat was een gouden greep, want die verhalen - op z'n Brils met volop oog voor omgeving en detail - riepen veel herinneringen en associaties op bij de aandachtig luisterende ouderen. Zo heeft Westrik de laatste zin nog niet uitgesproken van een stukje over een ouder echtpaar dat in Slotervaart de apotheek uitkomt en in de oktoberzon langs hangjongeren schuifelt, of mevrouw S. barst los over hoe zij ooit in Nieuw-West met baldadige jeugd te maken had. Een verhaal over Zaltbommel brengt een tot dan toe zwijgende mijnheer A. tot zingen:' Temidden van die rommel, de toren van Zaltbommel'. Anderen haken in. Mevrouw B. zit naast Merel, en leest over haar schouder mee. Ze bemoeit zich ook met de keuze van de verhalen, want over een heleboel plaatsen heeft zij wel wat te vertellen. “Ja, Den Helder, daar is mijn man bij de Marine geweest.” “Limburg ken ik ook, daar werkte ik in de fabriek.” Na een dik uur is het - voor sommigen helaas, voor anderen eindelijk - tijd voor de lunch. De Culturele Apotheek praat nog wat na met de begeleiders van de dagvoorziening. Die vinden het opvallend hoe lang 'hun' ouderen met grote aandacht hebben geluisterd. Wanneer zij als begeleiders op andere momenten de krant voorlezen of samen een film of televisieprogramma kijken, is de belangstelling een stuk sneller weg. Ze vertellen ook dat een van de aanwezige mannen eerder die ochtend heel onrustig was geweest en geen zin had in het voorleesbezoek, maar tot hun verrassing uiteindelijk zonder te wiebelen had zitten luisteren. De apothekers zelf genoten eveneens van het voorlezen - leve Bril en leve Westrik. Maar het meest enthousiast werden we wel van het feit dat 't lezen zo veel verhalen en herinneringen losmaakte. Dat verraste de begeleiders dan weer minder. “Mevrouw B. is altijd overal geweest, zegt ze. Maar of dat nu waar is of dat ze het verzint…?” Tja, dat hadden wij nou weer niet kunnen bedenken.