Literaire zelfzorg
Last van een beperkende bubbel-blik? Lees Confrontaties van Simone Atangana Bekono
We leven in gepolariseerde tijden, waarin velen zich in hun eigen groep en hun eigen gelijk verliezen en steeds minder van andere mensen en andere meningen willen weten. De jaren waarin ‘Love & Peace’ en het idee van internationale solidariteit hoogtij vierden, voelen verder weg dan ooit. Ook hier in het ooit zo tolerant en gezellig gevonden Nederland. Een tijdje nog leek het totale onbegrip tussen verschillende kampen vooral iets van ‘over de oceaan’, maar inmiddels klotst het ook hier tegen de plinten. Bij tal van onderwerpen staan de verhoudingen binnen de kortste keren op scherp. We hebben collectief last van korte lontjes en van een nogal beperkte bubbel-blik.
Ziektebeeld
Betrap jij jezelf ook steeds vaker op een ongenuanceerde mening? Loop je regelmatig rood aan wanneer iemand heel anders over zaken blijkt te denken dan jij? Bespeur je bij jezelf een toenemende voorkeur om je onder gelijkgestemden te begeven? Dan heeft het onverdraagzaamheidsvirus ook jou te pakken. Tijd om je eigen, genuanceerde zelf te hervinden en uit je bubbel te stappen met een boek. Er bestaat empirisch onderzoek dat aantoonde dat je door het lezen van romans je empathische vermogens traint, al werd de representativiteit daarvan ook weer betwist. Maar spijkerhard bewijs of niet: zeker is dat een roman de mogelijkheid biedt om eens door de ogen van iemand met een heel ander leven dan het jouwe naar de wereld te kijken.
Literaire medicatie
Lees bijvoorbeeld Confrontaties van Simone Atangana Bekono en verblijf een aantal maanden samen met hoofdpersoon Salomé Atabong in een jeugdgevangenis. De dagen zijn er eentonig en duren er lang. De sleur wordt enkel doorbroken door de therapeutische sessies van een voormalige tv-persoonlijkheid en door onderlinge ruzies. Hoe Salomé in de gevangenis terechtgekomen is, wordt langzaam duidelijk. De directe reden weten we al gauw: dat is haar ernstige mishandeling van twee klasgenoten. Maar Salomé’s verhaal blijkt vele malen complexer. Want ja, ze heeft een opvliegend karakter en het klopt dat ze haar woedeaanvallen soms niet in de hand heeft. Maar Bekono durft de vraag op te werpen hoe dat zo gekomen is. Door te beschrijven wat je als jonge zwarte vrouw in Nederland zoal meemaakt. Door invoelbaar te maken wat het met je doet als je dagelijks meer en minder goedbedoelde opmerkingen over je zogenaamde anders-zijn te horen krijgt. Door te laten zien hoe het is als je er steeds net niet bij hoort. Dit indringende boek grijpt je bij de kladden, doet je weer beseffen dat iedereen een eigen verhaal heeft dat vele lagen kent, en hamert erin dat een simpel oordeel dus niet voldoet. Hoe waardevol in tijden van exploderende polarisatie!
Om de saamhorigheid verder te stimuleren, raden we je aan om nog enige tijd na het uitlezen van Confrontaties dagelijks het gedicht ‘We zouden kunnen gaan zitten’ van de Vlaamse dichter Sylvie Marie in te nemen. De eerste twee strofen:
we zouden kunnen gaan zitten
in een koffiekopje.
je weet wel,
een klassiek,
met schuine wanden,
zodat we telkens naar elkaar toe schuiven.
Zie voor het hele gedicht: www.sylviemarie.be (of schaf de Plint-poster met dit gedicht aan).
Noot: Dit zelfzorgrecept is een bewerking van het recept dat eerder dit jaar verscheen in onze vaste boekencolumn in het Zorginstituut Magazine.