Literaire zelfzorg
Last van sleur? Leer de eentonigheid bestrijden met Solvej Balle
Heb je regelmatig het gevoel dat je maar niet vooruit komt? Lijken alle dagen op elkaar? Weer diezelfde collega met zijn standaardgrapje / die lunchtrommels die gevuld moeten worden / hetzelfde grauwe weer als je naar buiten kijkt. Heb je geen idee hoe je aan de sleur waar je in bent beland moet ontkomen? Wend je dan tot de Noorse Solvej Balle en ontdek: het kan nog erger. Wat als je letterlijk vast komt te zitten in dezelfde dag?
Balle schreef Over de berekening van ruimte, een maar liefst 7-delige roman over een vrouw die vast komt te zitten in de tijd. Keer op keer blijkt het 18 november te zijn voor antiquaar Tara Selter en al gauw weet ze tot in detail hoe de dag zal verlopen. Als ze gaat slapen keren dingen die ze door de dag heen aanschafte of meenam weer terug naar hun oude plek, behalve dat wat ze heel dicht bij zich houdt (bijvoorbeeld door het aan te trekken of onder haar kussen te leggen). Alleen de boodschappen die ze bij de supermarkt haalt verdwijnen voorgoed. Waardoor Tara het idee heeft dat ze langzaam de wereld opeet. Balle weet van dit gegeven een spannend verhaal te maken dat in eerste instantie voortgedreven wordt door de vraag of ontsnapping uit 18 november mogelijk is en blijft boeien door de vele filosofische vragen die dat oproept. En dat zijn er nogal wat. Kun je samenleven met iemand die in een totaal andere realiteit leeft (want zich niet bewust is dat de dag zich steeds herhaalt omdat hij het ’s nachts vergeet en jij niet)? Is het mogelijk om jaargetijden te beleven door de wereld over te reizen? Schept het een band als je iemand anders ontmoet die in precies dezelfde situatie zit als jij? Zo weet Balle je voortdurend te prikkelen zonder dat je een stap hoeft te verzetten of je leven totaal om te gooien. De eerste drie delen zijn inmiddels in het Nederlands vertaald en in het najaar verschijnt deel 4 en kunnen we verder. Wij wel.
Aanwijzingen voor gebruik: twee- tot driemaal daags een dosis 18 november innemen is aanbevolen voor iedereen die een grote mate van eentonigheid ervaart. Meer is toegestaan. Ook zeer geschikt voor mensen op staycation.
Fragment
Vreemd dat het onwaarschijnlijke je zo van je stuk kan brengen, denk ik nu. We weten immers dat ons hele bestaan berust op eigenaardigheden en onwaarschijnlijke toevalligheden. Dat het aan deze eigenaardigheden te danken is dat we hier überhaupt zijn. Dat er mensen zijn op wat we onze planeet noemen, dat we ons kunnen voortbewegen op een ronddraaiende bol in een immense kosmos vol onbegrijpelijke grote objecten met zulke kleine deeltjes, dat onze geest niet kan bevatten hoe klein en talrijk ze zijn. Dat deze oneindig kleine objecten stand kunnen houden te midden van het onbegrijpelijk grote. Dat we blijven zweven. Dat we überhaupt bestaan. Dat elk van ons één van die onmetelijke vele mogelijkheden is geworden. Het ondenkbare is iets wat we de hele tijd met ons meedragen. Het is al gebeurd: we lopen rond op aarde en zijn onwaarschijnlijk, we zijn uit een wolk van ongelooflijke toevalligheden gestapt. Je zou denken dat we door dit besef een beetje toegerust waren om het onwaarschijnlijke tegemoet te treden. Maar het omgekeerde is kennelijk het geval. We zijn eraan gewend geraakt zonder dat het ons iedere ochtend duizelt, en in plaats van voorzichtig en aarzelend te handelen in voortdurende verwondering, lopen we rond alsof er niets gebeurd is, nemen we de eigenaardigheid voor lief en duizelt het ons als het bestaat blijkt te zijn zoals het is: onwaarschijnlijk, onvoorspelbaar, eigenaardig.
Solvej Balle
Over de berekening van ruimte I
Uitgeverij Oevers, 2023
p.45